Gmina Wilamowice leży na pograniczu południowej części Kotliny Oświęcimskiej, u podnóża Beskidów. Posiada znakomite walory krajobrazowe i turystyczne i stanowi integralną część powiatu bielskiego.

Jako gmina przygraniczna wchodzi w skład Euroregionu "BESKIDY". W skład gminy wchodzi miasto Wilamowice i pięć sołectw: Pisarzowice, Dankowice, Hecznarowice, Stara Wieś i Zasole Bielańskie. Łącznie zajmują powierzchnię 57 km² i liczą około ponad 17 mieszkańców.

Z Wilamowic do Bielska-Białej - stolicy Podbeskidzia jest kilkanaście kilometrów, niewiele dalej jest do Oświęcimia. Około 80 kilometrów dzieli Wilamowice od Krakowa i Wieliczki, gdzie po drodze można odwiedzić miasto Wadowice - miejsce urodzenia Wielkiego Polaka Papieża, Jana Pawła II, a do granicy Czech i Słowacji jest 50 km.

Mieszkając w gminie można z powodzeniem podczas jednodniowej wycieczki zwiedzić Beskid Śląski i Żywiecki, oferujący sporty zimowe i letnie z Żeglarstwem na jeziorach zaporowych czy lotniarstwem i paralotniarstwem na Górze Żar, na którą jest wyciąg kolejki szynowej.

Tereny tutejsze są uważane i znane jako miejsce gdzie żyją „polscy Flamandowie”. Potomkowie dawnych osadników stanowią dziś niepowtarzalną enklawę kulturową, ze swoim językiem, pięknymi strojami regionalnymi i obyczajami. Historia Wilamowic rozpoczyna się w połowie XIII wieku, kiedy to na ziemie spustoszone w czasie najazdów tatarskich książę opolsko-raciborski Władysław I sprowadził osadników z zachodu. Grupa Kolonistów przybyła prawdopodobnie z Flandrii i Fryzji. Przybysze przynieśli obok odrębności etnicznej umiejętność tkactwa, rzemiosła i zdolności do handlu, a przede wszystkim wyróżniali się pracowitością i zaradnością.

Ewenementem jest, iż społeczność ta nie zasymilowała się, tworząc wyizolowaną grupę kulturową, która przetrwała do czasów współczesnych, a język wilamowski i tutejsze piękne stroje były w powszechnym, codziennym użyciu do roku 1939. Dzisiaj żyje już ostatnie pokolenie, które posługuje się pradawnym językiem i w święta nosi stroje. Tradycje ludowe, pieśni i tańce kultywują obecnie zespoły regionalne; „Cepelia-Fil-Wilamowice” i „Wilamowianie”, a także pięć pozostałych zespołów regionalnych i pięć orkiestr dętych. Zarówno grupy orkiestralne jak i taneczno-wokalne, reprezentując wysoki poziom artystyczny zajmują wysokie miejsca w festiwalach krajowych i zagranicznych. Ciekawa historia i kultura jest przedmiotem badań nie tylko licznych językoznawców i etnografów, lecz stanowi także wyjątkową atrakcję dla indywidualnych i zorganizowanych grup turystów z kraju oraz z Belgii, Holandii, Danii, Niemiec i Włoch. Rozwija się również turystyka sakralna, gdyż tutejszy rodak metropolita lwowski Św. Abp Józef Bilczewski został kanonizowany w roku 2005, a jego relikwie znajdują się w Kościele w Wilamowicach z pięknymi monumentalnymi ołtarzami autorstwa miejscowego rzeźbiarza.

Sprzyjające położenie Gminy Wilamowice na mapie Polski, urozmaicony parkowy krajobraz z licznymi stawami hodowlanymi w obniżeniach, z czystym środowiskiem z uregulowaną gospodarką wodno-ściekową i wyjątkową gościnnością mieszkańców – zachęcają do odwiedzenia tutejszych terenów. Organizacją pobytów turystycznych zajmują się miejscowe kluby sportowe, dysponujące siedmioma boiskami sportowymi i kortami tenisowymi, a koordynatorem jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury (tel. 033 8457 345, mgok@wilamowice.pl), który również świadczy usługi w zakresie organizacji imprez kulturalnych oraz turystyczno-rekreacyjnych. Turystom indywidualnym mieszkańcy Gminy, proponują pobyt w domach prywatnych na zasadzie agroturystyki oferując własne zdrowe warzywa i przetwory spożywcze a miejscowi rzemieślnicy wspaniałe pieczywo i wyroby wędliniarskie przygotowywane tradycyjnymi metodami. Miłośnikom poznania tutejszych małych społeczności pobyt w gminie da okazję do wielu miłych przeżyć i wzruszeń.

Rolniczo-przemysłowa Gmina Wilamowice oferuje nie tylko atrakcje folklorystyczno-rekreacyjne, lecz również wyroby tutejszych zakładów konfekcyjnych, szwalniczych, meblarskich, obróbki mas plastycznych i metali, w wysokim procencie eksportowanych do wielu krajów. Ewenementem jest Starobielska Fabryka Kos produkująca tradycyjne narzędzia rolnicze również eksportowane. Ważnym działem upiększającym tutejszy krajobraz są wielohektarowe specjalistyczne gospodarstwa produkujące ozdobne krzewy i drzewa. Klub producentów organizuje od wielu lat w ramach promocji gminy duże targi pod nazwą „Święto kwitnących azalii” /wiosna/ i :Złota polska jesień” /wrzesień/. Te dwie imprezy gromadzą wielotysięczną rzeszę miłośników kwiatów i roślin ozdobnych z kraju i zagranicy.

Uchwalony przez Radę Miejską w 2004 roku Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wilamowice, bliskość aglomeracji miejskich Śląska, czyste ekologicznie środowisko z uregulowana gospodarka ściekową i odpadową z pełnym uzbrojeniem w infrastrukturę z bardzo dobrą opieką zdrowotną w trzech NZOZ-ach , wysokim poziomem opieki i nauczania w pięciu szkołach podstawowych i trzech gimnazjach a przede wszystkim duża ilość działek w niskich cenach są wyjątkową zachętą dla potencjalnych inwestorów indywidualnych (pod budownictwo jednorodzinne) jak i małych i średnich zakładów nie uciążliwych dla przyrody.

Gmina Wilamowice leży w województwie śląskim, na południowym skraju rozległego obniżenia Kotliny Oświęcimskiej, która pomiędzy Białą i Sołą nazywana jest Podgórzem Wilamowickim. W obrębie tej jednostki leży miasto i gmina Wilamowice.

W układzie jednostek administracyjnych gmina leży pomiędzy miastem i gminą Brzeszcze (od północy), miastem i gminą Czechowice-Dziedzice (od zachodu), miastem Bielsko-Biała i gminą Kozy (od południa) oraz miastem i gminą Kęty (od wschodu).

Południowa część gminy od Pisarzowic zajmuje fragment Pogórza Śląskiego, które niepostrzeżenie przechodzi w Podgórze Wilamowickie. Obszar, na którym leży miasto i gmina Wilamowice, wykazuje małe zróżnicowanie krajobrazowe, będące odzwierciedleniem warunków geologicznych i rzeźby terenu. Rozciąga się on przeważnie na pofałdowanym i porozcinanym dolinami małych cieków wodnych Pogórzu, wznoszącym się do 280-300 m n.p.m. Ogólnie rzecz ujmując, rzeźba terenu gminy ma charakter wyżynny.

Wschodnią granicę gminy stanowi rzeka Soła, północno-zachodnia sięga do Wisły, a południowa przebiega u podnóża progu Beskidu Małego. Sieć wodna gminy należy do zlewni Soły oraz Wisły i oparta jest na dwóch dużych potokach: Pisarzówce i Dankówce.W obrębie niżej położonych podmokłych dolin Pisarzówki i jej dopływu Słonnicy oraz Dankówki znajdują się rozległe kompleksy stawów rybnych, rozciągających się wzdłuż ich biegów.

Ogólnie należy stwierdzić, że dominują tu gleby gliniaste, ilaste i pyłowe, w których kształtowaniu równorzędną rolę odgrywał klimat, roślinność i skała macierzysta. Przydatność gleb do uprawy określana jest poprzez klasyfikację bonitacyjną, która wskazuje, że największą część zasobów glebowych stanowią gleby III i IV klasy.

W okresie pradziejowym i wczesnośredniowiecznym cały obszar gminy zajmował zwarty kompleks leśny, należący do notowanej tu jeszcze w średniowieczu wielkiej puszczy karpackiej. Do dziś dnia zachowały się niewielkie płaty lasów mieszanych, rosnące przeważnie w małych kompleksach. Resztki lasów o charakterze łęgów wierzbowo-topolowych i olchowych zachowały się w dolinie Soły.

Ważnym elementem geograficznym gminy są doliny Wisły i Soły oraz ich dopływów, będące charakterystycznym składnikiem krajobrazu omawianego obszaru, stanowiące obszary zagrożone powodziami.

Korzystne warunki morfometryczne, wyrażające się małymi wysokościami względnymi, niewielkimi spadkami, dobra jakość gleb oraz położenie w sąsiedztwie obszarów zurbanizowanych bielskiej i katowickiej aglomeracji stwarzają duże perspektywy rozwoju gospodarczego gminy.